Επιμέλεια-Παρουσίαση Μαρία Σαμουρκασίδου

Το πιο αγαπημένο ελληνικό όργανο, το μπουζούκι, είναι ίσως το μόνο που κατάγεται απευθείας από ένα γνωστό αρχαιοελληνικό όργανο, την πανδούρα ή πανδουρίδα. Με το ίδιο σχήμα που έχει και σήμερα (αχλαδόσχημο ηχείο με μανίκι και τάστα), τις ίδιες διαστάσεις και την ίδια διάταξη χορδών, το μπουζούκι παρουσιάζει μια αδιάλειπτη ιστορία χιλιάδων ετών στον ελλαδικό χώρο.

Πέρασε από τα χέρια των αρχαίων Ελλήνων στους Βυζαντινούς, επέζησε της τουρκοκρατίας και, αφού έζησε πρώτα μια περίοδο αμφισβήτησης στις αρχές του εικοστού αιώνα, γνώρισε μεγάλη διάδοση και επιπλέον παγκόσμια δόξα σε Ευρώπη και Αμερική με τις επιτυχίες των Χατζιδάκι και Θεοδωράκη, Χιώτη, Ζαμπέτα και πολλών άλλων.

Καθώς το μπουζούκι είναι αναπόσπαστο τμήμα του λαϊκού τραγουδιού που μας αφορά, το Vaterlo θέλησε να συναντήσει τον Αθανάσιο Πραβήτα  στο οργανοποιείο του και να μιλήσει γι’ αυτό. Ο Αθανάσιος Πραβήτας είναι ένας από τους γνωστούς Έλληνες οργανοποιούς. Ξεκίνησε ως μαθητευόμενος στο εργαστήριο του δασκάλου του και το 1969, σε ηλικία μόλις 15 ετών, ήρθε η δική του ώρα να ανοίξει τα δικά του φτερά στην τέχνη της  κατασκευής μπουζουκιών, αλλά και άλλων παραδοσιακών οργάνων. Σήμερα το εργαστήρι του βρίσκεται  στη Μενεμένη Θεσσαλονίκης.

«Η αγάπη μου για την τέχνη, για την κατασκευή έγχορδων οργάνων, ήταν αυτό που με οδήγησε να ασχοληθώ με αυτό που κάνω», δηλώνει συγκινημένος διευκρινίζοντας  ότι τα μπουζούκια του ταξιδεύουν σε πολλά μέρη της Ελλάδας ,αλλά και του εξωτερικού. «Σε νησιά όπως στη Σύρο, αλλά και στη Λάρισα, στο Μοναστηράκι, στον απόδημο ελληνισμό της Γερμανίας και της Αυστραλίας, όπου μου ζητηθεί στέλνω το μεράκι και την τέχνη του μπουζουκιού».

 

Όσο για το κόστος: Αυτό ποικίλλει μας λέει και κυμαίνεται από 200 ευρώ μέχρι και 3000 ευρώ, ανάλογα με τα υλικά κατασκευής και την ποιότητα. Ο ίδιος πάντως όλα αυτά τα χρόνια έχει κατασκευάσει χιλιάδες μπουζούκια και αυτό που τονίζει με νόημα είναι ο ξεχωριστός ήχος που έχει το καθένα. Τέλος τον ρωτάμε, αν θα έδινε ένα μπουζούκι σε έναν μεγάλο οργανοπαίκτη, ποιος θα ήταν και ποιο τραγούδι θα του ζητούσε να παίξει. «Στον Μανώλη Χιώτη, για να παίξει το Βραδιάζει του Στέλιου Καζαντζίδη», μας λέει και θα συμφωνήσουμε απόλυτα μαζί του.

INFO

Κατά την διάρκεια της ανταλλαγής των πληθυσμών μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας (1919-1922), το μπουζούκι κάνει την εμφάνισή του στην Ελλάδα. Οι πρόσφυγες έφεραν μαζί τους τα Σμυρναίικα, στα οποία έπαιζαν το Αλ Ούντ ή το Ούτι όπως οι ίδιοι το έλεγαν. Πολύ σύντομα το ούτι αντικαταστάθηκε από το μπουζούκι και τα Σμυρναίικα επηρέασαν το ρεμπέτικο. Έτσι στα τέλη της δεκαετίας του 1920, θα εμφανιστούν και οι πρώτες ορχήστρες μπουζουκιών. Πρώτη και θρυλικότερη η Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς, που ιδρύει ο Μάρκος Βαμβακάρης το 1929 με τρία μπουζούκια [Βαμβακάρης, Δελιάς Παγιουμτζής] και έναν μπαγλαμά [Μπάτης]. Το μπουζούκι γίνεται πλέον ο βασιλιάς της λαϊκής ορχήστρας. Το τέταρτο ζεύγος χορδών που ο Μανώλης Χιώτης προσθέτει αμέσως μετά τον πόλεμο, είναι η σημαντικότερη ίσως αλλαγή στην μορφή του μπουζουκιού στα 2300 χρόνια της ελληνικής του ιστορίας. Μια αλλαγή, που σε μια κρίσιμη καμπή της πορείας του, τού προσέφερε νέες, τεράστιες, εκφραστικές δυνατότητες και το κατέστησε απόλυτο κυρίαρχο της ελληνικής μουσικής.