Συνέντευξη στη Μαρία Σαμουρκασίδου
Τη σπουδαιότητα της έγκαιρης διάγνωσης που οδηγεί στην πρώιμη παρέμβαση τόνισε η Ιωάννα Φαντζίκη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος (MSc) και ειδικευθείσα στην εκπαίδευση και αποκατάσταση παιδιών με ΔΑΦ. Η κυρία Φαντζίκη μιλώντας στο Vaterlo και στη Μαρία Σαμουρκασίδου επεσήμανε ότι η πλαστικότητα του εγκεφάλου μας είναι αντιστρόφως ανάλογη με την χρονολογική μας ηλικία. Αυτό σημαίνει πρακτικά, πως όσο μεγαλώνουμε τόσο η ικανότητα μας να αποκτούμε νέες δεξιότητες μειώνεται, πόσο μάλλον στο κομμάτι της ΔΑΦ όπου οι συμπεριφορές (λειτουργικές και μη) έχουν την τάση να παγιώνονται και να αλλάζουν δύσκολα στο πέρασμα του χρόνου.
Αυτά και πολλά άλλα ενδιαφέροντα συζητήθηκαν σε σχετική Ημερίδα την περασμένη Κυριακή στα Χανιά με θέμα: «Αυτισμός Υψηλής Λειτουργικότητας & Εφηβεία», με αξιόλογους επιστήμονες εισηγητές όπως η κα Ταγκούλη (Παιδοψυχίατρος), κος Βαγιώνης (Παιδοψυχίατρος), κα Ντρε (Παιδιατρική & Ψυχιατρική Νοσηλεύτρια), κα Μπασιά (Πρόεδρος Συλλόγου με Αναπηρία Νομού Χανίων).Η προσέλευση του κόσμου ήταν μεγάλη και καταδεικνύει την ανάγκη για γνώση και πληροφόρηση γύρω από το κομμάτι του αυτισμού.
Η βαρύτητα των χαρακτηριστικών του αυτισμού διαφέρει από άτομο σε άτομο, αλλά συνήθως ποια χαρακτηριστικά περιλαμβάνει;
Ο Αυτισμός ή η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή η οποία εμφανίζεται στην παιδική ηλικία, η σοβαρότητα των δυσκολιών κρίνεται ανάλογα, υπάρχουν πολλές διαφορετικές περιπτώσεις με περισσότερες ή λιγότερες δυσκολίες.
Μιλάμε πλέον για Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος, ΔΑΦ.
Χρησιμοποιούμε τον όρο «ομπρέλα» προκειμένου να περιγράψουμε τη διαφορετικότητα που μπορεί να συναντήσουμε στο φάσμα, κάποιος μπορεί να βρέχεται περισσότερο και κάποιος λιγότερο ανάλογα τη θέση που έχει κάτω από την ομπρέλα.
Σύμφωνα με το DSM–V, για τα διαγνωστικά κριτήρια η ΔΑΦ εκδηλώνεται με :
Α) Επίμονα ελλείμματα στην κοινωνική επικοινωνία και κοινωνική αλληλεπίδραση
1) Ελλείμματα στην κοινωνική συγκινησιακή αμοιβαιότητα (π.χ το παιδί δυσκολεύεται να προσεγγίσει ή να εμπλακεί σε μια κοινωνική αλληλεπίδραση με άλλο άτομο)
2) Ελλείμματα στις εξωλεκτικές επικοινωνιακές συμπεριφορές που χρησιμοποιούνται για την κοινωνική αλληλεπίδραση (π.χ το παιδί παρουσιάζει δυσκολίες στην λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία, την βλεμματική επαφή, τη γλώσσα του σώματος, δυσκολεύεται να δημιουργήσει φίλους)
Β) Περιορισμένα, επαναληπτικά πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων ή δραστηριοτήτων που εκδηλώνονται με :
1) Στερεότυπες και επαναληπτικές κινήσεις, χρήση των αντικειμένων, ή της ομιλίας (π.χ. ηχολαλία)
2)Επιμονή στην ομοιότητα, άκαμπτη εμμονή σε συνήθειες, ή τελετουργικά πρότυπα σε λεκτική ή εξωλεκτική συμπεριφορά (π.χ. το παιδί παρουσιάζει άκαμπτα πρότυπα σκέψης, τελετουργικά χαιρετισμών)
3) Προσκόλληση σε εξαιρετικά περιορισμένα ενδιαφέροντα, τα οποία είναι μη φυσιολογικά σε ένταση ή εστίαση (π.χ μαθηματικά, γεωγραφία)
4) Υπεραντιδραστικότητα ή υποαντιδραστικότητα στις αισθητηριακές πληροφορίες ή ασυνήθιστο ενδιαφέρον για αισθητικά θέματα του περιβάλλοντος (π.χ. αρνητική αντίδραση σε συγκεκριμένους ήχους ή συγκεκριμένες υφές, υποευαισθησία ή υπερευαισθησία στον πόνο)
Πόσο κρίσιμη είναι η ταχεία παραδοχή του προβλήματος από γονείς και παιδίατρους;
Δεν υπάρχει χρονικός προσδιορισμός σε αυτό το ερώτημα. Οι γονείς μόλις αντιληφθούν ότι το παιδί τους διαφοροποιείται σε κάποιους τομείς της ανάπτυξης του απευθύνονται στον παιδίατρο και από εκεί στον αναπτυξιολόγο, και έπειτα σε παιδοψυχίατρο. Από εκεί και πέρα ανάλογα με το ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε παιδιού κρίνεται απαιτητή η ψυχοπαιδαγωγική, λογοθεραπευτική, και εργοθεραπευτική παρέμβαση.
Οι γονείς διέρχονται από διάφορα ψυχολογικά στάδια (σοκ, άρνησης, θυμού, κατάθλιψης, αποδοχής), τα οποία συχνά καθορίζουν και ποσό άμεσα θα κινητοποιηθούν αναφορικά με τις θεραπείες των παιδιών τους.
Πολλά έχουν ειπωθεί για τις αιτίες που προκαλούν τον αυτισμό. Τελικά ποιοι παράγοντες ενοχοποιούνται για τον αυτισμό;
Τα αίτια του αυτισμού παραμένουν άγνωστα στις μέρες μας και αποτελούν ένα συνεχές πεδίο ερευνάς. Έχουν κατά καιρούς «ενοχοποιηθεί» συγκεκριμένοι τύποι γονίδιων, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν ασφαλή συμπεράσματα.
Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση του αυτισμού, αν και αποτελεί ακόμα αντικείμενο διερεύνησης;
Με τα μέχρι τώρα ερευνητικά δεδομένα δεν υπάρχει θεραπεία για τον αυτισμό. Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά μοντέλα παρέμβασης σε επίπεδο συμπεριφοράς (Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία, Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς κλπ) διαφορά εναλλακτικά-επαυξητικά συστήματα επικοινωνίας (TEACCH–PECS–MAKATON), φαρμακοθεραπεία, αισθητηριακή ολοκλήρωση, μουσικοθεραπεία, θεραπευτική κολύμβηση, ιπποθεραπεία και πλήθος άλλων παρεμβάσεων.
Το πρόγραμμα θεραπευτικής παρέμβασης είναι εξατομικευμένο, και λαμβάνει χώρα κατόπιν ενδελεχούς αξιολόγησης του ιστορικού του παιδιού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ημερίδα διοργανώθηκε από το Σύλλογο Γονέων Κηδεμόνων , Ατόμων και Φίλων με Ήπιες Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος, Άσπεργκερ Νομού Χανίων σε συνεργασία με τον Δήμο Χανίων, τις Διευθύνσεις Π/θμιας & B/θμιας και την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων.
Vaterlo 